YATAĞAN

Yatağan Genel Bilgiler | Dil tercihi

Coğrafi Konum

Yurdumuzun güneybatısında yer alan Yatağan, Aydın-Muğla karayolu kavşağında olup, Bodrum ve Milas’a giden yol üzerindedir. Muğla’ya 27 km, komşu il Aydın’a 79 km. uzaklıktadır.  Denize kıyı şeridi olmayıp, kırsal karakterde coğrafyaya sahiptir.

 Kuzeyde Gökbel ve Yatağan dağları, doğuda Göktepe Dağları, güneyde  Ören’e (Milas) kadar uzanan Marçal Dağı ile buna paralel giden ve Milas ilçe sınırına kadar uzanan Bencik Dağları, batısında Aldağ ve Kurukümes Dağları ile çevrilidir. Yatağan ilçe merkezinin güneyinde Menteşe, kuzeybatısında Çine, batısında Milas, doğusunda Kavaklıdere ilçesi bulunmaktadır.  

İklim

Yatağan yöresinde, ağırlıklı olarak  Akdeniz iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Kış aylarının sert, yağışsız ve rüzgârlı geçtiği de görülür. En sıcak ayları Temmuz-Ağustos, en soğuk ayları ise Ocak-Şubattır. 

Yatağanşım

Kara yolu

Muğla – İzmir karayolu kavşağında bulunan Yatağan’a karayolu ile ulaşım kolaydır. Günün birçok saatinde İzmir üzerinden ülkenin her yanına ulaşım olanağı vardır.

Hava yolu

Havayoluyla ulaşım Yatağan’a 50 km uzaklıktaki Milas-Bodrum Havalimanından sağlanmaktadır.   

Muğla ilçeler

Tarihçe

Turistik özelliklerinden çok termik santralıyla bilinen Yatağan, aslında çok sayıda doğal ve tarihi zenginliği barındırır.

Muğla il merkzine çok yakın olan Yatağan’ın tarihçesi Muğla tarihçesiyle birlikte anılmaktadır. Yatağan’ın ilk çağlardaki adı, Muğla yöresiyle beraber “Karya” daha sonraları da “Menteşe” olarak anılır. Bölgeye ilk yerleşenler Lelegler ve Karlardır.

Karyalılardan sonra Bölge (Muğla yöresiyle birlikte Yatağan) sırasıyla; Lidyalılar, Persler, Büyük İskender, Bergama Krallığı, Roma İmparatorluğu, 395’te Roma İmparatorluğu’nun  ikiye ayrılmasıyla da Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu’nun hakimiyetine girer.

Anadolu’nun 1071 Malazgirt zaferinden sonra, hızlı bir Türkleşme sürecine girer. Anadolu Selçuklu Devleti, 1243 yılında Köse Dağ Savaşı’nda Moğollara yenik düşünce, Kuri Beyin torunu Menteşe Bey bu karışıklıktan yararlanarak Menteşe Beyliği’ni kurar. Menteşe Beyi’nin adına istinaden bölgeye bu ad verilir. Menteşe Bey, karadan ve denizden batı Anadolu’yu kuşatarak, Karya bölgesini fetheder. Burası Batı Anadolu’da Türklerin eline geçen ilk bölgedir. Bu süreçte, Muğla ve yöresi de Menteşe Bey tarafından (kimi rivayete göre 1282, kimi rivayete göre de 1284’te) Türklerin egemenliği altına alınmıştır.  

Menteşe beyliği 1389 yılına kadar bağımsızlığını sürdürür. Daha sonra Menteşe Beyliği, diğer Türkmen beylikleri içinde birden gelişen Osmanlı Beyliği karşısında fazla dayanamamış; Yıldırım Bayezid zamanında (1391), bütün Türk beyliklerini tek çatı altında toplama politikası güden ve giderek cihan imparatorluğuna yönelen Osmanlı Devleti egemenliğine girmiştir.

Bölgedeki bu ilk Osmanlı hakimiyeti geçici olmuş; Menteşe, 1402'de Çubuk Zaferi’nden sonra Timur’un hakimiyetine girmiş ve 22 yıl daha bağımsız kalmış; 1424 yılında Fatih Sultan Mehmet’in babası II. Murat tarafından kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Bu arada, 1402 Ankara Savaşından sonra, Ankara yöresindeki ahiler Moğol baskısından kurtulmak üzere Anadolu’nun çeşitli yörelerine dağılırlar. Ahi Ebubekir ve kardeşi Ahi Sinan cemaatiyle Menteşe bölgesine gelirler. Burada çoğalarak Ahiköy’ü kurarlar.

Muğla İline bağlı etrafı dağlarla çevrili verimli bir ovaya sahip olan Ahiköy, eteğinde Yatağan dağının ismini alarak 1944 yılında ilçe merkezi olmuştur.

Stratonikeia

Yatağan’dan Milas yönüne giderken  7 km sonra sonra sağa dönüp,  yoldan 1 km içerideki Stratonikeia antik kenti ne ulaşırsınız. Stratonikeia girişindeki Eski Hisar Köyü’nde asırlık çınarlar altında beyaz-mavi badanalı küçük bir köy kahvesine rastlarsınız önce. Biraz soluklanabilir ve tarihi kentin hikâyesini dinleyebilirsiniz.

Khrysaor Birliği’nin bir kenti olarak bilinen Stratonikeia’ın eski adı İdrias idi. MÖ 281-261 yılları arasında tahtta bulunan Seleukos Kralı Antiokhos’un karısı Stratonike adına kent yenilenmiştir. MÖ 133 yılında Pergamon Krallığı’nın Roma Roma İmparatorluğu’na miras kalması karşısında ayaklanan Aristonikos’un kente sığınması sırasında kent Romalılarca kuşatılmış, halkı açlıktan kırılmıştır.

Bir zamanlar bol bulunan su kaynakları Eskihisar Köyü’ne çınarların gölgesinde ve ilkçağ anıtlarının yanı başında bir görsellik veriyordu. Şimdi terkedilmiş olan Eskihisar Köyü’nün kuzeydoğu köşesinde büyük kesme taşlar ile tahkim edilmiş kalenin yıkıntıları; kentin kuzey kenarında büyük bloklardan oluşan ana giriş kapısı; kentin tam ortasında en iyi durumda olan yapı Bouleuterion (küçük tiyatro);  batısında bu alanın anıtsal giriş kapısı (Serapis Tapınağı olduğu da söyleniyor); kentin batısında gymnasion; giriş kapısının önündeki kutsal yolun kenarında da  oda mezarlar, antik kent gezisinde karşınıza çıkacak kalıntılardır.

Kentin akropolü ise güneydeki dağın tepesinde ve çevresi surlarla çevrili. Karayolunun hemen altındaki bir terasta, üzerinde imparator için yapıldığı yazılan küçük bir tapınağın kalıntıları göze çarpar.

Aşağıda büyük bir tiyatro çıkacak karşınıza. Yapılan kazılarla sahne binasının kalıntıları büyük ölçüde ortaya çıkarılmış.

Lagina

Stratonikeia kadar önemli bir başka antik kent daha var yakınlarda; Lagina. Yatağan-Milas yolunun bu defa 3. kilometresinden ayrılan Turgut yoluyla ulaşılıyor bu ören yerine.  Ayışığının ve yol ayrımlarının tanrıçası olan Hekate’nin tapınağı Lagina adındaki bu kutsal yerde yükselirmiş. Günümüzde kazılar sonucunda dairesel propylonlu avlunun bir bölümü ortaya çıkarıldı. Tapınak MÖ 40 yılında Parthların akınına uğrayarak yağmalanmış. Ayakta duran avlu kapısının üstündeki yazıtta Augustus tarafından tapınağın onarıldığı (MÖ 27) yazıyor. Tapınak, Helenistik Çağ’ın modasına uygun, yalancı iki sıra sütunlu planda, Korinth düzenindeydi. Stratonikeia kentini kuran Seleukosların bir bakıma modernist yaklaşımı olan Korinth düzeni, burada özellikle kullanılmış olmalı.

Lagina kazıları, müzeciliğin babası sayılan Osman Hamdi Bey tarafından 1891-1893 yıllarında yapılmış ve ele geçen kabartmalar İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne taşınmış.

Son yıllarda yapılan kazılarda tapınağın mimari parçaları düzenlenmiş, propylon kazılarak tümüyle ortaya çıkarılmış ve güneydoğusunda niteliği bilinmeyen bir kutsal yapı keşfedilmiştir.

Panamara

Yatağan’dan kuş uçuşu 8 km ötede, Yatağan-Muğla yolunun 5. km’sinden sağa ayrılan yol ile ulaşılan Bağyaka köyünün 3 km dışında Panamara kalıntıları yer alır. Muhtemelen Stratonikeia antik kentine bağlı bir tapınak yeriydi Panamara. Tapınaktan bugüne ulaşan kalıntılar fazla bir değer taşımıyor. Köyün ve kalıntıların yüksekte, orman içinde oluşu nedeniyle, hedef noktası kalıntılar olan bir yürüyüş yapılabilir Yatağan’dan.

Anıt Ağaç

Muğla - Yatağan yoluna 24 km mesafede, Bozüyük beldesi Pınarbaşı Mevkii’ndeki Pınarbaşı Restoran içerisinde bir anıt ağaç var. Orman Bakanlığı tarafından tescil edilen ve korumaya alınan anıt ağacının çapı 6, yüksekliği ise yaklaşık 30 metre.